A obra de Xoán Vila ten a forza da poesía dos nosos bardos: Curros ou Pondal, e ao mesmo tempo está imbuída polo corazón amantiño da nosa Rosalía. O que nos chama a atención nada máis entrar na súa exposición está representado polos substantivos FORZA e FORTALEZA; unha forza que sae da terra e penetra nos sentimentos dos visitantes nada máis chegar, pero unha forza chea de grandeza, corpulencia e magnitude que nos abrangue por todas as partes do noso corpo e despois emerxe para saír de nós e para volver entrar, celebrándose unha comuñón total cos asistentes, é unha forza telúrica que nos embarga e nos enche na súa grandeza, que rebota e penetra ao mesmo tempo nos corazóns que se embargan de beleza.

Hai un primitivismo telúrico e un celtismo que fan de Xoán Vila un druída que levanta e enxalza o cáliz do viño que leva ós sentimentos e álzao na carreira que vai cara a eternidade que nos presenta e que imos descubrindo segundo imos acadando obras e aconteceres.

Chámanos moito a atención esta obra que agora lles presentamos, representada por un chedeiro dun carro celta coas entortoiras entronizadas na terra da que sae e se transforma en árbore-carro ancestral, nunha alegoría sublime, nunha metáfora continuada única representada pola aguia ou monstro esotérico de difícil comprensión, como símbolo do poder e tamén da forza que ten no seu bico ao ser capaz de levar e erguer o eixo dun carro do país que representa a morte do rural, a desaparición dunha etapa histórica do noso, das vivencias etnográficas e antropolóxicas da nosa infancia e adolescencia, do remate dunha civilización autárquica e de autoconsumo.

A aguia ou ser primitivo, na súa inmensidade vén arrebatarnos o noso e levalo cara a eternidade, o noso é o eixo do carro como unha metáfora ou símbolo da imposibilidade de que o carro poida andar e menos aínda cantar nunca máis polas nosas corredoiras cando ía cargado de mollos, esterco, herba ou patacas porque a aguia ou monstro alado priva ao carro de andar ao sacarlle o eixo de buxo ou freixo e levalo ás alturas da eternidade buscando, pode ser, outra exposición etnográfica. Estamos diante da morte dun tempo, diante da evolución dun país, mais tamén diante da desaparición dunha linguaxe e duns topónimos que se encastraban ao redor do carro como tótem esculpido en madeira e como mediador das palabras que tiñan os instrumentos da labranza e as fincas onde se realizaban os traballos, nomes que están desaparecendo do mundo rural para nunca más voltar.

Benvida sexa esta nova exposición do xenial Xoán Vila ao MIHL de Lugo.

Autor: Xosé Otero Canto (Fuente: Galicia Digital)