As forzas telúricas dos ancestros pregan, falan polas bocas deuterotocias da madeira asexuada, e arrastran conceptos no devagariño das cotelas.
Tarugos de castiros coma castelos fornecen as gubias apreixadas en paixóns retorcidas chamando a berros arrebatados.
Esperpentos valleinclanescos nos espellos cóncavos de Xoán Vila sofren iniquidades entre as vetas circundadas de segredos.
Pregues de paixóns estordegadas de dor e asombro no espasmo dos días e no espanto terrorífico da sorpresa.
Perfís hieráticos exipcíacos cheos de amargura e asombro, de angustia e mágoa.
Laoconte e os seus fillos botados ao averno dos pesares e do sufrimento.
Bocas abertas e ollos saltóns entre o espanto e o pranto.
Bifrontes enxendros na planicie das formas que escoitan a expresión das pantasmas.
Parálise nas fazulas abovedadas dunha obra chea de arte e de misterio.

Baixo a nomenclatura de ¿VALORES! preséntase na Casa da Cultura de Burela unha nova exposición, que vén a engrosar a prolífica obra do escultor lucense Xoán Vila, e que dá mostra da súa calidade creativa.

Terminolóxicamente falando, «valores» ten acepcións moi variopintas. Aínda que a sociedade na que vivimos valora o diñeiro, o material, o palpable, noutro punto atopamos o valor da amizade, da solidariedade, do compromiso. Xoán Vila, a través desta mostra cargada de metáforas e iconoloxías, fainos reflexionar sobre o que debemos valorar, sobre o que os demais valoran de nós; fainos mirar o máis profundo do noso ser e, sobre todo, fainos reflexionar.

En cada unha das figuras agochase un porqué, un significado, unha razón de ser, de todos eses valores humanos que a nosa sociedade, e nós como cidadáns que somos, imos devaluando progresivamente. Amizade, comunicación, axuda, afecto; valores clásicos agora plasmados dende unha óptica moderna, vangardista e, por riba de todo, persoal, froito dun arte sincrético, cargado de matices que en ocasións rozan a estética surrealista, perceptible en obras como a que leva por título Pensamentos, mentres que noutras obras deixan paso a rasgos abstractos. Porén, non se trasgriden os límites da figuración.

O artista parte da natureza que nos rodea, e do ser humano como fonte de inspiración, pero non trata de imitala, senón de interpretala, dignificando a esencia en prol da aparencia. En definitiva, trata de expresar sensacións, emocións, sentimentos. Por iso, estilisticamente, o termo que mellor a define é o de obra expresionista, que distorsiona e deforma a realidade co obxectivo único de expresar, esaxerando o tamaño das mans para amosar a importancia de axudar (Expresións), de comunicarse (Punto de encontro), ou ben que entrelaza as mans en posicións antinaturais para expresar axuda e cooperación (Estudo circense), acollida (Lírica vital II), ou protección (Dous mellor ca un). Expresividade nos rostros, movementos irreais das figuras, que tenden ao helicoidal para amosarse intrépidas, cheas de temor e incerteza (Con buen pie).

Trátase, en definitiva, dunha visión persoal do mundo, dando lugar a unha arte conceptual e tremendamente metafórica.

E, como non podía ser doutra maneira, a técnica empregada camiña da man desa expresividade, que se converte no centro neurálxico de toda a mostra. Xoán Vila amosa unha vez máis a súa predilección pola madeira, material nobre e autóctono, que traballa con singular mestría. Pero lonxe queda aquel realismo das súas primeiras obras, nas que buscaba representar con exactitude e minuciosidade os elementos aos que facía referencia. Agora o artista xoga co veteado para suxerir e diferenciar fisionomías; xoga co claroscuro para impactar e amosar contrastes, e, sobre todo, xoga coa textura, que en algunhas ocasións recorda o «non finito», aínda que trasladado a un plano moi persoal, froito do sincretismo e da formación autodidacta de Xoán Vila.

¿Valores!, ¿que valores nos caracterizan? ¡De cantos valores nos esquecemos! ¿Que valoramos dos demais? ¡Cantas veces pechamos os ollos ante o mundo que temos diante! Como manifestan as esculturas desta mostra, esculturas que cobran vida propia, buscando a comunicación co espectador. Por iso, convídovos a que as contempledes detidamente, a que descubrades a súa esencia e, sobre todo, a que desfrutedes da visita, tanto como o artista desfruta do proceso de creación. Porque Xoán Vila concibe a arte como a expresión suprema dos sentimentos. Xoán é a man máxica que transforma o material en inmaterial, o tradicional en vangardista, e o cotián en arte.

NA CERNA, AS ÁS
Nos recoñecemos un anxo polas ás. Pola velocidade — móvense mentres abres e pechas os ollos — e por estaren sempre indo dun sitio para outro. Adoito collen forma no asubío, na luzada, nos fluxos, no movemento ou collen forma humana: JUAN VILA.

Os anxos traen noticias. Os ventos traen noticias. As xentes en pasaxe levan e traen noticias, tal os metais alados de JUAN VILA. Os anxos non poden deturpar as noticias — nin os materiais — no seu propio interese, ou, se así o fan, caen. E o anhelo de que as cousas vaian para mellor púxolles ás aos anxos en todas as súas formas de representación.

A obra de JUAN VILA plasma desexo e intelixencia con esa imaxinación e sensibilidade que o caracteriza, alimentando o gusto artístico como se fose unha emoción que, por sorpresa, chega ao noso interior.

No seu quefacer hai a expresión do silencio como algo que leva consigo imaxinación e dúbida, como un luceiro que pasa desapercibido porque é insignificante e non quere que o molesten.

No traballo deste artista hai un balcón desde o que o espectador pode ver o verdor da terra que o viu medrar, o amarelo da lúa que enfeitiza a súa creación, e o azul da inmensidade das súas obras.

JUAN VILA descubriu o seu amor pola arte dende moi novo e, pouco a pouco, foi confeccionando unha prolífica produción artística, que lle confire un protagonismo no mundo da arte e que lle depara un recoñecido prestixio que, sen dúbida, merece.

Este escultor concibe a arte como a expresión suprema dos sentimentos; por iso, a súa obra está matizada por un alto grao de sensibilidade que permite unha conexión positiva co espectador. Ademais, a súa obra delata forza, creatividade, imaxinación e orixinalidade. Estes factores denotan, sobre todo, riqueza e variedade, froito dun gusto polo cambio e pola adaptación aos novos tempos, moi en sintonía co dinamismo que marca non só a arte, senón tamén a sociedade actual.